Hemanjiyom (Gül Lekeleri)

Doğum gülleri yada gül lekeleri olarakta anılan bu lekeler, aslında kaotik yapıda adeta bir yumak oluşturmuş damarsal yapılardan oluşmaktadır. Çoğunlukla ciltte yerleşim gösterirler. Cilt hemajiyomları, bir yaş altı 10 çocuktan birinde görülebilmektedir. Kızlarda erkeklere göre 2-3 kat daha fazla görülür. Yaşamın ilk bir yılında hızlı proliferasyon göstererek büyüyebilirler. Daha sonra kendiliğinden küçülmeye başlarlar. Beş on yıl içerisinde renkte solma ile birlikte boyutlarında ciddi bir küçülme ortaya çıkar. Küçülme sonrası yumuşak pörsümüş bir kitlesel lezyon kalabilir. Bu da kozmetik nedenlerle opere edilerek çıkarılabilir.

Hemanjiyomların çoğu herhangi bir soruna yola açmaz. Çoğunlukla da herhangi bir tedavi gerektirmez. Ancak bazı vakalarda özellikle tedavi endikasyonu vardır. Bu endikasyonlar şu şekilde sıralanabilir;

1. Eğer lezyon göz bebeğinden ışığın girmesini engelleyecek şekilde göz küresine komşu bir noktada yerleşik ise
2. Hemanjiyomda ülser (yara), kanama ve/veya enfeksiyon bulgusu varsa
3. Solunum sıkıntısına yol açacak şekilde havayollarında ise
4. Urogenital sistemde kaka veya idrar yapımını engelleyecek şekilde yerleşim göstererek fonksiyonel bir kayba neden oluyorsa
5. Eklem bölgelerinden kaynaklanarak hareket kısıtlılığına neden oluyorsa
6. Bezlenen küçük bebeklerde pipi ya da popo bölgesindeki lezyonlar bazen kaka ve idrar yapımına engel olmasa da enfeksiyon riski nedeni ile tedavi edilmeleri gerekebilir.

Hemanjiyomlar en sık baş boyun bölgesinde yerleşim gösterirler. Gövde ve ekstremite de dahil vücudun her yerinde ortaya çıkabilirler.

Tedavi

1. Lezyon içi veya sistemik steroid
2. İnterferon alfa
3. Kemoterapi ilaçlarından vinkristin
4. Cerrahi
5. Propranolol

Hemanjiyom tedavisinde ilk seçenek yılardır steridler olmasına rağmen, yanıt alınamayan vakalarda interferon, kemoterapi ilaçlarından vinkristin kullanılmakta idi. Ancak bu tedavi yaklaşımı, 2008 yılında önemli bir gözlemle devrimsel nitelikte değişmiştir. 2008 yılında burun bölgesinde hemanjiyom olması nedeni ile steroid başlanan hastada, hipertrofik kardiyomyopati gelişiyor. Bu nedenle hastaya propranolol tedavisi başlanıyor. Propranololden sonra hızla burundaki hemanjiyomun gerilemeye başladı gözleniyor. Bu vakadan sonra yapılan bir çok çalışmada propranololün hemanjiyom tedavisindeki etkinliği artk kanıtlanmış durumdadır. Şu anda komplike hemanjiyomlarda ilk tedavi seçeneği propranolodür.

Propranolol (Dideral), Türkiye’de şu endikasyonlarla kullanılmaktadır:

1. Esansiyel ve renal hipertansiyonun kontrolünde
2. Angina pektorisin tedavisinde
3. Akut miyokard infarktüsü sonrasında uzun süre profilaktik olarak
4. Kardiyak disritmilerinin çoğunda kontrol amacıyla
5. Migren profilaksisinde
6. Esansiyel tremorun tedavisinde
7. Anksiyetenin ve anksiyeteye bağlı taşikardinin kontrolünde
8. Tirotoksikoz ve tiroktoksik krizin tedavisinde yardımcı olarak
9. Hipertrofik obstrüktif kardiyomiyopatinin tedavisinde
10. Feokromositoma’ nın tedavisinde (bir alfa-blokerle birlikte)

Hemanjiyom tedavisinde yeni kullanıma girmiş olup ilaç,endikasyon dışı ilaç onam formları ile temin edilmelidir. Bu tedavi başladıktan sonra hastalar yan etkiler açısından yakın izlenmelidir. Literatürde hemanjiyom tedavisi için kullanıldığında belirtilen yan etkiler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

1. Uyku bozuklukları
2. Bradikardi (kalp hızında yavaşlama)
3. Hipotansiyon
4. Hipoglisemi (kan şekerinin normalin altına düşmesi)
5. Göğüs ağrısı
6. Kilo alımında yavaşlama
7. Kol ve bacaklarda soğukluk (akrosiyanoz)

Propranolol, yıllardır başka nedenlerle kullanılmakta olan bir ilaç olmakla birlikte hemanjiyom nedeni ile son yıllarda kullanıma girmiş bir ilaçtır. Yukarda da belirtildiği gibi önemli yan etkileri mevcuttur. Dolayısıyla bu ilaç başlanırken, ilacın başlanma nedeni çok iyi analiz edilmeli (endikasyonlar yukarda sıralanmıştır) ve gereksiz yere ilaç başlanmamalıdır.

Propranolol Nasıl Kullanılır?

İki ayın altında olan bebeklerde ilaç, hastanede kısa süreli yatırılıp monitorize bir şekilde verilmelidir. 2 ayın üzerinde olan bebeklerde ise anne bakım sorunu yoksa yakın izlem altında yatırılmadan da verilebilir. İlaç üç dozda verilir ve doz tedrici olarak arttırılır. Hastanın şeker düzeyinin düşme olasılığı nedeni ile beslenme yakından izlenmelidir.

Özet olarak hemanjiyomu olan hastaların büyük bir kısmına tedavi gerekmeyip hemanjiyomları, kendiliğinden yıllar içerisinde iyileşmektedir. Tedavi gerektiren hastalar iyi seçilmeli ve tedavi dikkatle ve özenle yürütülmelidir.