Çocuklarda Akut Karın Ağrısı

Çocuklarda karın ağrısı sık görülen bir sorun olup, çocukların karın ağrısını tarif etmelerindeki güçlükler nedeni ile değerlendirilmesi ve tanı konulma süreci zor olabilir. Karın ağrısını akut ve kronik olarak ayırmak mümkündür. Ancak burada akut olarak ortaya çıkan her karın ağrısı cerrahi bir nedene bağlı değildir. Tersine kronik olarak devam eden bir karın ağrısının nedeni de cerrahi bir sorun olabilir. Dolaysıyla karın ağrısı değerlendirilirken hastanın özellkleri, karın ağrısının özellikleri ve ağrıya eşlik eden durumlar dikkatle incelenmelidir.

Akut karın ağrısı ile gelen çocukların çoğunda, önemli olmayan gastroenterit, kabızlık veya viral bir hastalık bulunmaktadır. Vakaların yaklaşık %1’nde cerrahi bir problem tesbit edilebilmektedir. Karın ağrısının üç şekilde hissedildiği hastalar tarafından ifade edilebilir ve bu bilgiler karın ağrısı nedenleri hakkında ipucu verebilir. Birincisi karın bölgesinde yanma tarzında olan bir ağrıdır  ve hasta tüm karında ağrı tarifler.  İkincisi sert, keskin ve bıçak saplanır tarzda ve sıklıkla yeri belirlenebilen bir ağrı olup sıklıkla cerrahi bir durum veya böbrek taşlarını işaret edebilir. Üçüncüsü ise yansıyan ağrı dediğimiz bir ağrı olup zatürre (pnömoni) nedeni ile karın bölgesinde ağrı hissedilmesidir. Karın ağrısı nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.

Çocuklarda Karın Ağrısı Nedenleri

• Gastrointestinal Sistem,
• Apandisit
• Karın travması
• Fıtık (düğümlenmiş)
• Bağırsak tıkanıklığı (intussusception, volvulus)
• Meckel’s divertikülü
• Nekrıtizan enterokolit
• İntestinal perforasyonu
• İnflamatuvar bağırsak hastalığı
• Gastroenterit
• Kabızlık
• Peritonit
• Peptik Ülser
• Mezenterik Lenfadenit

Karaciğer, Dalak Ve Pankreas İlişkili

• Hepatiti
• Karaciğer absesi
• Kolesistit
• Kolelitizis (safra kanallarında taş)
• Dalakta enfarkt
• Dalak yırtılması
• Pankreatit

Genitoüriner Sistem

• İdrar yolu enfeksiyonu
• Nefrolitiazis
• Dismenore
• Pelvik inflamatuvar hastalık
• Dış gebelik
• Over veya testis torsiyonu

Kalp Ilişkili

• Myokardit
• Perikardit
• Endokardit
• Konjestif kalp yetmezliği

Akciğer İlişkili

• Alt lob pnömonisi (zatürre)
• Pnömotoraks
• Diyafragmatik plörezi

Hematolojik (Kan Sistemi İlişkili)

• Orak hücreli anemi
• Hemolitik üremik sendrom
• Akut Lösemi
• Henoch-Schölein Purpura
• Vazooklusif kriz

Metabolik

• Diyabetik ketoasidoz
• Hipoglisemi
• Akut adrenal yetmezlik
• Akut porfiri

Nörolojik

• Karın epilepsisi
• Karın migreni (abdominal migren)
• Herpes (Zona)
• Radikülit

Toksin ve İlaçlar

• Kurşun zehirlenmesi
• Yılan sokması
• Eritromisin
• Salisilat

Diğer

• İnfantil kolik
• Farenjit
• Fonksiyonel ağrı
• Anjiyonörotik ödem

Yukardaki listeden de görüldüğü gibi karın içi ve karın dışı bir çok organ ve ya sistemi ilgilendiren hastalıklar karın ağrısı ile başvururlar. Bu nedenle karın ağrısı ile başvuran hastalarda ayrıntılı öykü alınması ve tekrarlayan muayeneler hayati önem taşımaktadır. Muayene bulgularına ek olarak çeşitli kan testleri ve görüntüleme tetkiklerinden de (tomografi, x-ray) faydalanılabilir. Bütün değerlendirmelere rağmen hastanın tanısı halen kesin değilse hasta yatırılarak gözlem altına alınmalıdır.

Hastadan öykü alınırken karın ağrısının nasıl başladığı, nasıl seyrettiği, ağrı bölgesi, ağrının yoğunluğu ve karakteri ile ağrıyı arttıran veya azaltan faktörler mutlaka sorgulanmalıdır. Ağrı nedenleri açısından hastanın yaşı çok önemlidir. Hastanın yaşına göre ağrı nedenleri aşağıda sıralanmıştır.

Çocuklarda Yaşa Göre Karın Ağrısı Nedenleri

• Yenidoğan ve İnfantlar (bir yaş altı)
• İnfantil kolik (gaz ağrısı)
• Gastroenterit
• Kabızlık
• Hirschsprung’s Hastalığı
• Fıtık (düğümlenmiş)
• İnnvajinasyon (bağırsak düğümlenmesi)
• Volvulus (bağırsağın kendi ekseni etrafında dönmesi)
• İdrar yolu enfeksiyonu

Çocuklar

• Gastroenterit
• Apandisit
• Kabızlık
• Fonksiyonel ağrı
• Diyabetik ketoasidoz
• İdrar yolu enfeksiyonu
• Travma
• Farenjit
• Pnömoni (Zatürre)
• Henoch Schölein Purpura
• Mezenteril lenfadenit

Adolesan

• Apandisit
• Gastroenterit
• Kabızlık
• Dismenore
• Pelvik İnflamatuvar Hastalık
• Dış gebelik
• Over veya Testis Torsiyonu
• Kolesistit
• İnflamatuvar Bağırsak Hastalığı
• Pankreatit

Ağrının kaka yapma sonrası geçmesi sorunun kalın bağırsak kaynaklı olduğunu gösterirken, kusma sonrası rahatlama ise ince bağırsak kaynaklı soruna işaret eder. Kusma, karın ağrısından sonra ortaya çıkıyorsa bu genelde cerrahi bir sorun akla getirirken, kusma karın ağrısından önce ortaya çıkıyorsa bu sıklıkla medikal bir karın ağrısı nedenini gösterir. Herhangi bir çocuk safralı kusuyorsa mutlaka bağırsak tıkanıklığı ekarte edilmelidir.

Karın ağrısı olan hastada eşlik eden ateş, hipovolemi (vücu sıvı miktarında düşüklük), çarpıntı, nefes darlığı olması enfeksiyon veya enflamatuvar hastalıklar açısından önemlidir.

Hastalar dikkatli bir öykü alma ve fizik muayeneden sonra çeşitli testlerle değerlendirilir. Bu testler tam kan sayımı, idrar tahlili, kan şeker düzeyi, elektrolitler tüm hastalarda kontrol edilir. Adet gören çocuklarda mutlaka gebelik testi yapılır. Düz karın grafisi bağırsak tıkanıklığı veya nağırsak perforasyonu için mutlaka çekilir. Zatürreyi ekarte etmek için akciğer grafisi çekilebilir. Hastadaki diğer bulgulara göre karın ultrasonu ve/veya bilgisayarlı tomografi çekilebilir. Çocuklarda radyasyon içermemesi nedeni ile ultrason, çoğunlukla tercih edilmelidir.